پرستشگاه هندوها یا معبد هندوها یکی از آثار تاریخی و در عین حال جالب توجه شهر بندرعباس است که در خیابان امام خمینی و روبروی بازار روز قرار دارد . ساختمان این معبد ، در سال 1310 ه.ق در زمان حکومت محمدحسن خان سعدالملک حاکم وقت بندرعباس ، از محل جمع آوری هدایای هندوها ، توسط تجار هندی ساخته شده است . معبد هندوها که در شهر بندرعباس واقع شده ، در سال 1310 هجری قمری ، در زمان حکومت محمد حسنخان سعدالملک احداث شده است . اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که بر روی آن گنبدی قرار گرفته است .
سبک معماری این گنبد را مقرنسهای پیرامونی آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس ، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت میسازد . طرح این بنا کاملاً از معماری معابد هندی متإثر است . این معبد از جمله نشانههای معدود تاریخی بندرعباس است که توجه هر تازه واردی را به خود جلب میکند و امروزه در کنار یکی از خیابانهای اصلی شهر قرار گرفته است . این معبد برای نیازهای هندوهای مقیم شهر بندرعباس که از سالهای 1300 تا 1344 هـ.ش سکونت داشته و به کارهای تجاری میپرداختند ساخته شد که یکی از نقطههای مهم ارتباط فرهنگی و هنری میان ایران و هند است .
هندوها پیروان مکتب برهمنی (کسانی که به خدایان برهما ، ویشنو و تسیوا معتقدند) هستند و این معبد بنابر تحقیقات به عمل آمده متعلق به خدایان ویشنو است . وی با بیان این که در هند اغلب معابد برهمنی ، سنگی است خاطرنشان کرد : پرستشگاه هندوها در بندرعباس طبق موقعیت جغرافیایی در زمان ساخت از لاشه سنگ ، ملات گل و ساروج ، سنگهای مرجانی خاک و گچهای ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده است . طرح این بنا کاملاً از معماری پرستشگاههای هندی متاثر است . این معبد از جمله نشانههای معدود تاریخی بندرعباس است که توجه هر تازه واردی را به خود جلب میکند .
اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که بر روی آن گنبدی قرار گرفته . سبک معماری این گنبد را مقرنسهای پیرامون آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس ، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت میسازد . ساختمان اتاق معبد و محراب در قسمت شمال معبد واقع شده و دور اتاق معبد نیز از طاقچه و قابهای کور ساخته شده است و دور تا دور اتاق معبد نیز ۴ راهرو وجود دارد که در گذشته زوار به دور آن زیارت میکردند . داخل راهروها حجرههای کوچکی است که برای طلبههای مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاقها نقاشیهای مذهبی دیده میشود که یکی از مهمترین آنها خدای فلوت زن به نام کریشنا است .
از داخل راهرو غربی راه پلههای مارپیچی وجود دارد که به سمت بالا است و به بام معبد منتهی میشود که ساق معبد است و با جرزهای پس رونده که الهام از معماری ایرانی است تشکیل شده است که ۴ نورگیر در ۴ طرف این فضای چند ضلعی روی جرزها وجود دارد و گنبد عظیمی با لایههای ذوزنقهای و تزئینات آیین هندویی دیده میشود . همچنین اطراف و در ۴ طرف گنبد حدود 72 برجک مخصوص هندویی وجود دارد که در وسط گنبد میله بزرگی قرار گرفته که در حقیقت محور زمین و آسمان را نشان میدهد . در قسمت ضلع شرقی گنبد نیز تالار بزرگی وجود دارد که تالار اجتماعات بوده و در این تالار نقاشیهای مختلفی به چشم میخورد که هر کدام از آنها بیانگر فلسفه خاصی از اعتقادات مختلف مردم هند است .
گفتنی است ، معبد هندوها 116 سال پیش ساخته شد و یکی از نقطههای مهم ارتباط فرهنگی و هنری بین ایران و هند است که باید حفظ شود و متأسفانه به علت عدم توجه گذشتگان غالب نقاشیهای آن از بین رفته و بنا هم به علت مصالح ساخت موجود و تغییرات آب و هوایی با وجود مرمتهای پی در پی هنوز آثار ویرانی در آن به چشم میخورد . این معبد یکی از آثار منحصر به فردی است که از سوی پولدارهای شهری به نام شیکار پور در غرب هند ساخته شد و در سال 1344 هـ.ش که بندرعباس را ترک کردند ، بتهایی که در معبد و در طاقچه محراب بود نیز با خود بردند و این بنا کمکم مخروبه شد تا این که از طریق سازمان میراث فرهنگی در چند نوبت تعمیر اساسی شده است . هم اکنون عملیات مرمت این معبد به دلایل نامعلومی متوقف شده است .
پرستشگاه هندوها